Familierecht

Als echtgenoten uit de echt scheiden rijst er wel eens een discussie over wie de (waardevolle) juwelen en handtassen die tijdens het huwelijk werden aangekocht precies krijgt. Met welke spelregels moet je daarbij precies rekening houden? Huwelijksovereenkomst? In eerste instantie is het van belang te weten onder welk huwelijksvermogensstelsel de ex-echtgenoten gehuwd zijn.  Is er sprake van een stelsel van zuivere scheiding van goederen dan behoudt elke ex-echtgenoot in principe zijn eigen goederen. Indien de ex-echtgenoten gehuwd waren onder het wettelijk stelsel (scheiding van goederen en gemeenschap van aanwinsten) dan bepaalt de wet dat eigen zijn van elk van de echtgenoten de klederen en voorwerpen voor persoonlijk gebruik.  Handtassen, juwelen en uurwerken vallen in principe onder deze bepaling zodat ze in de regel toekomen aan de echtgenoot die ze ‘droeg’ en dit ook als ze gekocht werden als attentie of ter gelegenheid van een gebeurtenis. Beleggingsvoorwerp Iets anders wordt het als het gaat om zeer dure juwelen of bv. merkhorloges met een grote waarde.  Deze goederen vallen in het wettelijk stelsel wel in het gemeenschappelijk vermogen en moeten bij een echtscheiding dus worden ‘gedeeld’ of er moet een vergoeding voor worden betaald aan de andere echtgenoot.  Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor een waardevolle handtassencollectie. Wie beslist? Bij een discussie of de juwelen of handtassen in het eigen dan wel het gemeenschappelijk vermogen vallen zal de notaris die gelast is met de vereffening-verdeling in eerste instantie standpunt innemen. Is één van de ex-echtgenoten het niet eens met dit standpunt dan heeft de rechtbank het laatste woord.  Bij de beoordeling kan de vermogenstoestand van de ex-echtgenoten ook een rol spelen.

Als echtgenoten die samen eigenaar zijn van een woning uit de echt scheiden, wil één van hen (of soms beiden) de woning wel eens overnemen.  Hoe kan je als je dat wil te werkgaan?  Kan je je ex-echtgenoot verplichten om de woning aan jou te verkopen? Onderling akkoord Een eerste mogelijke oplossing bestaat erin overeen te komen dat je de woning mag overnemen.  Het is dan zaak hiervoor een prijs overeen te komen.  Een denkpiste om die prijs vast stellen kan erin bestaan een landmeter, notaris of vastgoedmakelaar te vragen om de woning te schatten en op basis van die schatting af te wikkelen. Weet daarbij dat vastgoedmakelaars gemiddeld de woning wel eens hoger schatten dan bv. een notaris of landmeter. Preferentiële toewijzing Raak je het onderling niet eens, dan kan je als ex-echtgenoot wel eens de preferentiële toewijzing vragen van de voormalige gezinswoning.  Als die vraag wordt ingewilligd krijg je het recht om de woning te kopen tegen een door een schatter geschatte waarde. Je kan het pand dan zelfs overnemen als je ex-echtgeno(o)t(e) het daar niet mee eens is.  Overleg met je advocaat of je deze toebedeling al dan niet vraagt. Verdeling in natura Het is niet omdat je in een echtscheiding verwikkeld raakt en je het onderling niet eens raakt over de verdeling van het huwelijksvermogen, dat de woning noodzakelijk moet worden verkocht.  De notaris (en uiteindelijk eventueel de rechtbank) die met de verdeling is gelast zal namelijk vooraleer een verkoop aan de orde is nazien of er geen verdeling in natura mogelijk is. Dat kan bv. het geval zijn als de echtgenoten gezamenlijk eigenaar zijn van meerdere onroerende goederen. Openbare verkoop Blijkt er geen akkoord mogelijk en zijn een preferentiële toewijzing en/of een toebedeling in natura niet aan de orde, dan zal de woning in principe openbaar moeten worden verkocht. Dit betekent niet dat je als ex-echtgenoot dan de woning niet zelf zou kunnen kopen.  Ook als ex-echtgenoot mag je nu eenmaal bieden tijdens de openbare verkoop.

Als wettelijke of feitelijke samenwoners gezamenlijk een onroerend goed aankopen gebeurt het wel eens dat de ene partner daarin meer geld investeert dan de andere.  Hoe vermijd je dan discussies als er aan de samenwoning een einde komt? Als samenwoners uiteen gaan gebeurt het maar al te vaak dat de ex-partner die meer investeerde in het onroerend goed die ‘meerinbreng’ wil recupereren.  In de praktijk is dat echter niet altijd eenvoudig en is het belangrijk ‘op voorhand’ de nodige voorzorgen te nemen. Kopen in een verschillende verhouding Om latere discussies te vermijden bestaat een eerste denkpiste erin het onroerend goed aan te kopen in een verschillende verhouding (dus niet elk voor de onverdeelde helft).  De verhouding waarin het onroerend goed wordt gekocht kan op die manier dus worden afgestemd op wat elk van de partijen in het onroerend goed investeert. Overeenkomst sluiten Een andere mogelijke werkwijze bestaat er in op het moment van de aankoop (of wanneer de ene samenwoner bv. meer investeert in een verbouwing) een overeenkomst af te sluiten waarin de samenwoners afspreken dat bij het einde van de samenwoonst de minder investerende partner een vergoeding zal betalen aan diegene die meer investeerde. Indien een dergelijke overeenkomst wordt aangegaan is het van belang die ook correct op papier te zetten.  Doe daarvoor een beroep op iemand met een juridische scholing (zoals bv. een advocaat of een notaris). Niets afgesproken, en dan? Heb je niets afgesproken en eindigt de samenwoning dan zal het niet altijd even eenvoudig zijn voor diegene die meer investeerde om een vergoeding te krijgen van de andere.  De partner die een vergoeding wil ontvangen zal nu eenmaal niet alleen moeten bewijzen dat hij meer investeerde maar hij zal tevens een rechtsgrond moeten aangeven op basis van welke hij een vergoeding vraagt. Als er geen schriftelijke overeenkomst werd gesloten zal men daarbij vaak een beroep moeten doen op de zogenaamde verrijking zonder oorzaak. Weet evenwel dat de kansen op succes van een dergelijke vordering hoogst onzeker zijn.