ondernemingsrecht

Op 1 januari eerstkomende treedt het nieuwe wetboek buitencontractuele aansprakelijkheid in werking.  Maar wist je dat het nuttig kan zijn je algemene voorwaarden om die reden opnieuw aan te passen? Waarover gaat de wet? De nieuwe wet bevat de spelregels rond de buitencontractuele aansprakelijkheid.  Het gaat daarbij om de wettelijke bepalingen die de aansprakelijkheid buiten contractuele relaties regelen. Ze zijn met andere woorden van toepassing als er door iemand (dan kan een natuurlijk persoon maar ook een rechtspersoon zijn) schade wordt veroorzaakt zonder dat er een contract bij betrokken is. Quasi-immuniteit afgeschaft Een belangrijke nieuwigheid in de wet is dat de zogenaamde quasi-immuniteit wordt afgeschaft. Dit principe houdt in dat contractspartijen van het bedrijf (bv. een klant of een leverancier) in principe geen vordering kunnen instellen tegen hulppersonen van het bedrijf (bv de bestuurder of onderaannemer) waarmee ze in zee gaan wanneer die hulppersoon een fout gemaakt zou hebben. Door de  nieuwe wet kan de contractspartij van het bedrijf zich dan ook sneller tot jou als bestuurder richten als hij schade lijdt. Is je bedrijf onderaannemer van een ander bedrijf, dan kan de contractspartij van die hoofdaannemer zich binnenkort al eveneens sneller tot je bedrijf of jou als bestuurder daarvan richten als hij schade lijdt Algemene voorwaarden Als bestuurder of bv. onderaannemer kan je je hiertegen wel voor een deel beveiligen. Dat kan je onder andere doen door een verzekering voor je bestuurdersaansprakelijkheid te nemen.  Bovendien is de wet van aanvullend recht (art. 6.1 BW).  Je kan dus in je algemene voorwaarden afspraken opnemen die dit risico inperken. Dit alles is dus meteen een reden om je algemene voorwaarden te wijzigen. Wie zijn algemene voorwaarden nog niet aanpaste aan de wettelijke regels inzake de schulden van consumenten (voor de risico’s zie Vier mogelijke sancties als u uw algemene voorwaarden en ingebrekestellingen nu niet aanpast – Advocaten Roodhooft) heeft nu een bijkomende reden om dat alsnog dringend te doen.

Als een factuur of vordering verjaard is moet je dat tot nu toe zelf inroepen. Doe je dat niet, dan riskeer je alsnog aan de schuldeiser te moeten betalen. Wat verandert er binnenkort op dat vlak? Even schetsen In een eerdere blog gaven we al aan wanneer facturen en vorderingen precies verjaren. Als je die verjaring niet inroept en de factuur toch betaalt kan je later (als je er achter komt dat je eigenlijk owv de verjaring niet moest betalen) het betaalde bedrag niet terugvorderen.  De wet verbiedt een schuldeiser ook niet om je bv. een ingebrekestelling te sturen voor een verjaarde factuur of zelfs een procedure op te starten. Tot op heden is het zo dat als je dan de verjaring niet zelf inroept je zelfs riskeert veroordeeld te worden. De rechter mag tot op heden de verjaring niet zelf inroepen. Nieuwe wet Een nieuwe wet verandert dat. Binnenkort zal de rechtbank namelijk zelf de verjaring mogen inroepen (ook al roep je die als schuldenaar niet in).  Voorwaarde is wel dat jij een consument bent en diegene die tegen jou procedeert een onderneming. De procedure moet ook betrekking hebben op de betaling van een geldschuld. Niet altijd van toepassing De nieuwe wet is dus niet van toepassing als je als consument een vordering hebt op een andere consument of als er bijvoorbeeld sprake is van een procedure tussen twee ondernemingen.  In dat geval blijft de bestaande regeling gelden en zal de rechtbank de verjaring enkel kunnen vaststellen als de schuldenaar die inroept.

Op 1 september eerstkomende treedt de nieuwe wet in werking inzake schulden van de consument. In de praktijk blijkt dat heel veel ondernemers die zaken doen met consumenten hun algemene voorwaarden en ingebrekestellingen nog niet aanpasten. Wat riskeren zij? Ongeldigheid De wet geeft aan aan welke voorwaarden het schadebeding bij laattijdige betaling moet voldoen. Als u zich daaraan niet houdt riskeert u dat de clausule niet geldig is. Dat betekent dus dat u zich er niet op zal kunnen beroepen als er toch sprake is van een laattijdige betaling door de klant. Betaling terugvorderen Stuurt u een ingebrekestelling naar de klant die niet aan de wettelijke vereisten voldoet en betaalt de klant vervolgens, dan kan de rechtbank u veroordelen het door de klant betaalde bedrag aan deze terug te betalen waarbij u het dan niet nog eens kunt opvorderen.  U riskeert dan ook het factuurbedrag uiteindelijk ‘kwijt te zijn’. Geen invordering De wet zegt verder dat een invorderaar die u raadpleegt (een advocaat, incassobureau, …) moet nagaan of uw contract of algemene voorwaarden wel conform zijn aan de voorschriften die de wet geeft rond intresten en schadebeding.  Is dat niet het geval dan mag deze geen ingebrekestelling sturen naar de consument. Strafsancties De wet bevat verder ook strafsancties voor ondernemers die zich niet houden aan de wet. U riskeert dan aanzienlijke boetes te moeten betalen. We kunnen u dan ook niet genoeg wijzen op het belang van het dringend (laten) aanpassen van uw algemene voorwaarden en ingebrekestellingen als u zaken doet met consumenten.  Ons kantoor kan u hierbij behulpzaam zijn.

Als dienstenverlener, aannemer of leverancier laat je je klanten wellicht een contract ondertekenen of werk je met algemene voorwaarden.  Het is dan meer dan ooit van belang deze nu aan te (laten) passen mede in functie van een aantal recente wetten. B2C contracten en ingebrekestellingen Zo zullen je contracten en algemene voorwaarden vanaf 1 september eerstkomende in overeenstemming moeten zijn met de wettelijke regels inzake de minnelijke invordering van schulden van consumenten.  Meer bepaald zal je schadebeding bij laattijdige betaling aan strikte voorwaarden moeten voldoen en geeft de wet in kwestie ook aan welke intrest je nog van een consument kan vragen. De wet schrijft ook voor wat er in de ingebrekestellingen die je aan consumenten stuurt allemaal moet staan.  Hou je je hier niet aan, dan riskeer je zelfs elke betaling die je verkrijgt na een ongeldige ingebrekestelling te moeten terugbetalen aan de consument terwijl deze wel wordt aanzien als een geldige betaling aan jou.  Je riskeert dus je factuur niet meer te kunnen innen. Wetboek verbintenissen Op 1 januari laatstleden trad er tevens een nieuw wetboek verbintenissen in werking. Ook dat is meteen een reden om je contracten en algemene voorwaarden in functie daarvan te bekijken. Zo voert het nieuwe verbintenissenrecht bijvoorbeeld de zogenaamde imprevisieleer in die je eventueel contractueel kan uitsluiten, worden boete- of schadebedingen net als bevrijdingsbedingen best herbekeken, gelden er n ieuwe regels rond de strijdigheid van algemene voorwaarden enz. Onrechtmatige bedingen Tenslotte zijn er nog al te veel algemene voorwaarden die onrechtmatige bedingen bevatten en dit zowel in B2B als B2C relaties.  Wat betreft B2B contracten trad op 1 december 2020 een wet in werking die ook in de relatie tussen ondernemers bepaalde verregaande clausules als onrechtmatig betitelt. Zelf doen? Algemene voorwaarden worden best opgemaakt op maat van je eigen bedrijf. Ze kunnen je bij een discussie met een klant heel wat problemen besparen. Tenzij je zelf voldoende juridisch geschoold bent doe je voor de opmaak dan ook maar best een beroep op een advocaat of jurist. Die kan je dan meteen een ontwerp bezorgen van ingebrekestelling die al eveneens voldoet aan de nieuwe wettelijke voorwaarden.

Als een klant een factuur niet op tijd betaalt ben je veelal gerechtigd om intresten te vragen. Sinds 1 januari laatstleden zijn de wettelijke intresten sterk gestegen. Maar wat moet je daarvan precies weten? B2B Is de klant aan wie je de factuur stuurde een andere ondernemer dan kan je, tenzij je andere afspraken maakte, daaraan intresten vragen op basis van de wettelijke regels inzake de betalingsachterstand in handelstransacties. De intrest die je dan kan vragen bedroeg vorig jaar nog 8 %.  Intussen is deze gestegen tot 10.5 % op jaarbasis (en dit voor de eerste helft van 2023). B2C Is je klant een particulier dan kan je, tenzij er iets anders werd overeengekomen, intresten vragen aan de wettelijke rentevoet. Ook deze is sterk gestegen. Waar je vorig jaar nog maar een intrest kon vragen van 1,5 % op jaarbasis is de wettelijke intrest dit jaar gestegen tot maar liefst 5.25 % op jaarbasis. Afspraken maken In de overeenkomst die je met de klant sluit (of in de algemene voorwaarden die je klant aanvaardde) kan je ook afspraken maken over de intrestvoet die van toepassing is bij een laattijdige betaling.  Het is belangrijk om in dat geval niet te overdrijven.  Gelet op de actueel geldende wettelijke rentevoeten lijkt het ons aanvaardbaar om in de relatie met B2B klanten een intrest van 12 % overeen te komen en met particuliere klanten 10 %.  Bij een discussie is het uiteindelijk de rechtbank die zal beslissen of de overeengekomen intrestvoet al dan niet overdreven is.

Als je als onderneming zaken doet met een andere onderneming gebeurt het maar al te vaak dat je beiden gebruik maakt van algemene voorwaarden (de zogenaamde ‘kleine lettertjes’). Welke voorwaarden zijn in dat geval van toepassing? Nieuwe wet Op 1 januari eerstkomende treedt het nieuwe verbintenissenrecht in werking. Dat bevat een regeling voor het geval de algemene voorwaarden van contractspartijen (bv. klant en leverancier, aannemer en onderaannemer, …) tegenstrijdig zijn. Meer bepaald zegt de wet vooreerst dat als er onderhandelde voorwaarden zijn, deze voorgaan op de voorwaarden van de partijen. Denk daarbij maar aan voorwaarden die effectief in het contract, op de bestelbon of op de offerte staan.  En anders? De nieuwe wet zegt verder dat als het aanbod en de aanvaarding verwijzen naar verschillende algemene voorwaarden, het contract niettemin tot stand komt. Beide algemene voorwaarden maken dan deel uit van het contract, met uitzondering van de onverenigbare bedingen. Het contract komt echter niet tot stand als een partij vooraf (of zonder onnodige vertraging na de ontvangst van de aanvaarding) uitdrukkelijk, en niet door middel van algemene voorwaarden, aangeeft dat zij niet wil gebonden zijn door een dergelijk contract. Vroegere contracten De nieuwe wet is niet van toepassing op overeenkomsten die voor 1 januari 2023 werden afgesloten. Niettemin zouden de bepalingen van de nieuwe wet rond de strijdigheid van algemene voorwaarden ook voor die contracten ‘inspirerend’ kunnen werken. Tot nu toe werd door rechtbanken overigens verschillend geoordeeld bij een strijdigheid van algemene voorwaarden. Zo werd soms geoordeeld dat geen van beide algemene voorwaarden spelen omdat men het daar nu eenmaal niet over eens was.  Ook andere uitspraken waren mogelijk waarbij men bv. de bepalingen die niet strijdig zijn met elkaar liet gelden, de voorwaarden die laatst meegedeeld werden liet primeren of de voorwaarden van de klant van toepassing liet zijn.

Een aannemer of leverancier van goederen of diensten stuurt je een aanmaning voor een factuur die je jaren geleden zou zijn bezorgd. Moet je in dat geval deze factuur nog betalen? Welke argumenten heb je om dat niet te doen? Als een aannemer of leverancier je pas na geruime tijd een aanmaning voor een factuur stuurt is het niet altijd even eenvoudig om je te herinneren waarop de factuur precies betrekking heeft.  Toch betekent dit niet dat je dan sowieso niet meer moet betalen. Verjaring Je kan in eerste instantie nakijken of je niet kan zeggen dat er sprake is van een verjaring. Weet wel dat de verjaringstermijn in de regel maar liefst … 10 jaar bedraagt. In sommige gevallen gelden er wel kortere verjaringstermijnen. Dat is bv. zo wat betreft de vordering van een advocaat tot betaling van zijn ereloon. Die verjaart namelijk na 5 jaar. Is de factuur verjaard, dan hoef je ze niet meer te betalen.  Betaal je dan toch nog (omdat je niet wist dat de factuur verjaard was) dan kan je het betaalde bedrag niet meer terugvorderen. Toelichting vragen Een tweede denkpiste (als er geen verjaring is) bestaat erin aan je aannemer of leverancier mee te delen dat je je niet herinnert waarop diens factuur betrekking zou kunnen hebben.  Je zou dan ook de bewijzen kunnen opvragen van wat er precies voor jou gedaan werd.  Het zal dan aan de aannemer of leverancier zijn om het bewijs te leveren van wat hij precies voor jou deed. Kan hij dat niet, dan heb je meteen een argument om niet te moeten betalen. Sommige rechters aanvaarden nu eenmaal het argument van de klant dat die niet meer kan controleren of die factuur wel overeenstemt met wat de leverancier leverde of met werken die de aannemer uitvoerde. Intresten? Vraagt je aannemer of leverancier ook intresten op de factuur vanaf de factuurdatum dan kan je argumenteren dat je die niet hoeft te betalen.  Het is nu eenmaal niet jouw fout dat de factuur niet eerder aan jou in herinnering werd gebracht. Komt de zaak uiteindelijk voor de rechtbank dan heeft die het laatste woord of de intresten toch moeten worden betaald.