contractenrecht

Als een klant een factuur niet op tijd betaalt ben je veelal gerechtigd om intresten te vragen. Sinds 1 januari laatstleden zijn de wettelijke intresten sterk gestegen. Maar wat moet je daarvan precies weten? B2B Is de klant aan wie je de factuur stuurde een andere ondernemer dan kan je, tenzij je andere afspraken maakte, daaraan intresten vragen op basis van de wettelijke regels inzake de betalingsachterstand in handelstransacties. De intrest die je dan kan vragen bedroeg vorig jaar nog 8 %.  Intussen is deze gestegen tot 10.5 % op jaarbasis (en dit voor de eerste helft van 2023). B2C Is je klant een particulier dan kan je, tenzij er iets anders werd overeengekomen, intresten vragen aan de wettelijke rentevoet. Ook deze is sterk gestegen. Waar je vorig jaar nog maar een intrest kon vragen van 1,5 % op jaarbasis is de wettelijke intrest dit jaar gestegen tot maar liefst 5.25 % op jaarbasis. Afspraken maken In de overeenkomst die je met de klant sluit (of in de algemene voorwaarden die je klant aanvaardde) kan je ook afspraken maken over de intrestvoet die van toepassing is bij een laattijdige betaling.  Het is belangrijk om in dat geval niet te overdrijven.  Gelet op de actueel geldende wettelijke rentevoeten lijkt het ons aanvaardbaar om in de relatie met B2B klanten een intrest van 12 % overeen te komen en met particuliere klanten 10 %.  Bij een discussie is het uiteindelijk de rechtbank die zal beslissen of de overeengekomen intrestvoet al dan niet overdreven is.

Als je als onderneming zaken doet met een andere onderneming gebeurt het maar al te vaak dat je beiden gebruik maakt van algemene voorwaarden (de zogenaamde ‘kleine lettertjes’). Welke voorwaarden zijn in dat geval van toepassing? Nieuwe wet Op 1 januari eerstkomende treedt het nieuwe verbintenissenrecht in werking. Dat bevat een regeling voor het geval de algemene voorwaarden van contractspartijen (bv. klant en leverancier, aannemer en onderaannemer, …) tegenstrijdig zijn. Meer bepaald zegt de wet vooreerst dat als er onderhandelde voorwaarden zijn, deze voorgaan op de voorwaarden van de partijen. Denk daarbij maar aan voorwaarden die effectief in het contract, op de bestelbon of op de offerte staan.  En anders? De nieuwe wet zegt verder dat als het aanbod en de aanvaarding verwijzen naar verschillende algemene voorwaarden, het contract niettemin tot stand komt. Beide algemene voorwaarden maken dan deel uit van het contract, met uitzondering van de onverenigbare bedingen. Het contract komt echter niet tot stand als een partij vooraf (of zonder onnodige vertraging na de ontvangst van de aanvaarding) uitdrukkelijk, en niet door middel van algemene voorwaarden, aangeeft dat zij niet wil gebonden zijn door een dergelijk contract. Vroegere contracten De nieuwe wet is niet van toepassing op overeenkomsten die voor 1 januari 2023 werden afgesloten. Niettemin zouden de bepalingen van de nieuwe wet rond de strijdigheid van algemene voorwaarden ook voor die contracten ‘inspirerend’ kunnen werken. Tot nu toe werd door rechtbanken overigens verschillend geoordeeld bij een strijdigheid van algemene voorwaarden. Zo werd soms geoordeeld dat geen van beide algemene voorwaarden spelen omdat men het daar nu eenmaal niet over eens was.  Ook andere uitspraken waren mogelijk waarbij men bv. de bepalingen die niet strijdig zijn met elkaar liet gelden, de voorwaarden die laatst meegedeeld werden liet primeren of de voorwaarden van de klant van toepassing liet zijn.

Een aannemer of leverancier van goederen of diensten stuurt je een aanmaning voor een factuur die je jaren geleden zou zijn bezorgd. Moet je in dat geval deze factuur nog betalen? Welke argumenten heb je om dat niet te doen? Als een aannemer of leverancier je pas na geruime tijd een aanmaning voor een factuur stuurt is het niet altijd even eenvoudig om je te herinneren waarop de factuur precies betrekking heeft.  Toch betekent dit niet dat je dan sowieso niet meer moet betalen. Verjaring Je kan in eerste instantie nakijken of je niet kan zeggen dat er sprake is van een verjaring. Weet wel dat de verjaringstermijn in de regel maar liefst … 10 jaar bedraagt. In sommige gevallen gelden er wel kortere verjaringstermijnen. Dat is bv. zo wat betreft de vordering van een advocaat tot betaling van zijn ereloon. Die verjaart namelijk na 5 jaar. Is de factuur verjaard, dan hoef je ze niet meer te betalen.  Betaal je dan toch nog (omdat je niet wist dat de factuur verjaard was) dan kan je het betaalde bedrag niet meer terugvorderen. Toelichting vragen Een tweede denkpiste (als er geen verjaring is) bestaat erin aan je aannemer of leverancier mee te delen dat je je niet herinnert waarop diens factuur betrekking zou kunnen hebben.  Je zou dan ook de bewijzen kunnen opvragen van wat er precies voor jou gedaan werd.  Het zal dan aan de aannemer of leverancier zijn om het bewijs te leveren van wat hij precies voor jou deed. Kan hij dat niet, dan heb je meteen een argument om niet te moeten betalen. Sommige rechters aanvaarden nu eenmaal het argument van de klant dat die niet meer kan controleren of die factuur wel overeenstemt met wat de leverancier leverde of met werken die de aannemer uitvoerde. Intresten? Vraagt je aannemer of leverancier ook intresten op de factuur vanaf de factuurdatum dan kan je argumenteren dat je die niet hoeft te betalen.  Het is nu eenmaal niet jouw fout dat de factuur niet eerder aan jou in herinnering werd gebracht. Komt de zaak uiteindelijk voor de rechtbank dan heeft die het laatste woord of de intresten toch moeten worden betaald.

Ondernemers plaatsen vaak algemene voorwaarden op (meestal de achterzijde van) hun bestelbons en facturen. Wat daarbij maar al te vaak vergeten wordt is dat niet alle clausules geldig zijn. Wat moet je daarvan weten? Bij een discussie met een leverancier of aannemer zal die zich vaak beroepen op de algemene voorwaarden die op zijn facturen en/of bestelbons staan.  Zelfs als de onderneming in kwestie al kan aantonen dat je die voorwaarden ook aanvaardde is het nog lang niet zeker dat alle clausules ook geldig zijn. B2C Als je zelf een consument bent dan kan je je onder meer beroepen op de regels rond de onrechtmatige bedingen die in het zogenaamd Wetboek Economisch Recht staan. Een ganse reeks bepalingen worden daarbij verboden. Ook prijsherzieningsclausules zijn bv. niet altijd geldig. Staat er toch zo’n verboden bepaling in het contract dan is deze niet geldig en ben je er niet door gebonden. Het is wel belangrijk de ongeldigheid van de clausule zelf in te roepen. B2B Ook in de relatie tussen ondernemingen bestaan er sinds december 2020 onder andere een aantal clausules die niet zomaar geldig zijn.  In de relatie tussen ondernemingen bestaat er nu eenmaal een zogenaamde zwarte lijst (sowieso verboden bedingen) en een grijze lijst (bedingen die vermoed worden onrechtmatig te zijn maar waar het tegendeel kan worden bewezen).  Ook hier moeten prijsherzieningsclausules bv. aan strikte voorwaarden voldoen willen ze geldig zijn. Wat te doen? Word je geconfronteerd met een ondernemer die zich tegenover jou beroept op zijn algemene voorwaarden dan is het belangrijk na te zien of je ze wel aanvaardde en zo ja of de clausules in kwestie ook geldig zijn.  Als je als onderneming je algemene voorwaarden van toepassing wil zien verklaren moet je ervoor zorgen dat je voorwaarden aangepast zijn aan de wettelijke voorschriften.  Laat deze dan ook op maat opmaken en laat je voorwaarden tevens op geregelde basis nazien op hun conformiteit met de (wijzigende) wetgeving.

Procedures voor de rechtbank kunnen wel eens enige tijd duren.  Je kan in zo’n procedure weliswaar intresten vorderen op de bedragen waarop je aanspraak maakt. Maar wist je dat je daar bovenop ook wel eens intresten kan vragen … op reeds vervallen intresten? Even schetsen Stel : als onderneming heb je een vordering op een slecht betalende klant. Die betwist de levering of dienstverlening en meent dat er allerhande gebreken aan zijn.  Of je hebt als particulier een discussie voor de rechtbank met een andere particulier over bv. een lening die niet correct wordt terugbetaald.  Indien zo’n procedure dan enige tijd aansleept moet je wachten op je centen. Als je een beroep doet op een advocaat zal die allicht sowieso intresten vragen op het bedrag waarop je aanspraak maakt. De intrestvoet zal daarbij afhangen van de contractuele voorwaarden en de vraag of er al dan niet sprake is van een discussie tussen ondernemers. Kapitalisatie vragen Als het proces langer dan een jaar duurt dan kan je bovenop nog eens de kapitalisatie van de intresten vragen.  Dat betekent met andere woorden dat je intresten op al vervallen intresten vraagt. Zeker als de intrestvoet eerder hoog is kan het bedrag dat je op die manier extra kan ontvangen flink oplopen. Niet automatisch Weet wel dat de rechtbank je die kapitalisatie van intresten niet automatisch zal toekennen.  Je moet het in contractuele geschillen jaarlijks expliciet vragen.  Je advocaat kan hier in een procedure het nodige toe doen via een eenvoudige conclusie. Daarin kan hij vragen dat voor meer dan één jaar vervallen intresten op hun beurt intresten opleveren. In de praktijk gebeurt dit echter niet zo vaak… Het volstaat overigens niet om in je contract of algemene voorwaarden te vermelden dat de intresten op je factuur of op je vordering automatisch gekapitaliseerd worden.